កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពកម្ពុជា-ថៃ បើកទំព័រថ្មីសម្រាប់សន្តិសុខ និងសេដ្ឋកិច្ចតំបន់

ភ្នំពេញ៖ អ្នកវិភាគយុទ្ធសាស្ត្រប្រចាំតំបន់អាស៊ាន បានមើលឃើញពីភាពជោគជ័យនៃសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពកូឡាឡាំពួ (KL Peace Accord) រវាងកម្ពុជា និងថៃ ដែលនឹងបង្ហាញពីជំហានដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់សន្តិសុខក្នុងតំបន់ និងការតភ្ជាប់សេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ បន្ទាប់ពីតំបន់នេះរងការខូចខាតដោយសារជម្លោះប្រដាប់អាវុធដ៏ខ្លាំងកាលពីចុងខែកក្កដា។

ការចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពរវាងកម្ពុជា និងថៃ ក្រោមវត្តមានលោក ដូណាល់ ត្រាំ ជាសាក្សី ធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥។ សូមចុច Subscribe Channel Telegram កម្ពុជាថ្មី ដើម្បីទទួលបានព័ត៌មានថ្មីៗទាន់ចិត្ត។

អ្នកនាង Izzah Khairina Ibrahim អ្នកវិភាគនៃវិទ្យាស្ថានសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រ និងអន្តរជាតិ (ISIS) ដែលមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី បានលើកឡើងថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពនេះគឺជាសញ្ញាដ៏គួរឱ្យលើកទឹកចិត្តមួយ ដែលបង្ហាញថា យន្តការដោះស្រាយវិវាទដែលបង្កើតឡើងតាមបទដ្ឋាន និងការអនុវត្តរបស់អាស៊ាន នៅតែអាចដំណើរការទៅបាន។

អ្នកសិក្សារូបនេះបានបញ្ជាក់ថា៖ «ផលវិជ្ជមានភ្លាមៗនៃការបញ្ឈប់ភាពប្រទូសរាយ ការសន្យាសម្រាប់ការបន្ថយការកើនឡើងកម្តៅផ្នែកយោធា និងក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍អាស៊ាន កំពុងសន្យាថា នឹងមានសញ្ញាសម្រាប់ការតាមដានឱ្យបានហ្មត់ចត់ជាងនេះ។ ទោះបីយ៉ាងណា ផលរយៈពេលវែងរបស់វានៅតែត្រូវបានគេមើលឃើញដូចគ្នា»។

តាមការចេញផ្សាយរបស់សារព័ត៌មាន Bernama របស់ម៉ាឡេស៊ី អ្នកវិភាគរូបនេះបានថ្លែងថា៖ «នេះជាការក្រើនរំលឹកថា ឆន្ទៈក្នុងការបន្ត និងអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងដោយស្មោះត្រង់គឺមានសារៈសំខាន់ក្នុងការកសាងការទុកចិត្តគ្នាឡើងវិញ និងធ្វើប្រក្រតីភាពនៃទំនាក់ទំនង»។

សម្តេចបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ លោក អានុទីន ឆានវីរៈគុល (Anutin Charnvirakul) បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពនេះនៅខាងក្រៅកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៤៧ កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា ដោយមានការចូលរួមជាសាក្សីពីនាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ី លោក អាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម (Anwar Ibrahim) និងប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ (Donald Trump)។

ក្រោម​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ដែល​សម្របសម្រួល​ដោយ​សហរដ្ឋអាមេរិក​និង​ម៉ាឡេស៊ី ថៃនិង​កម្ពុជា​បាន​ព្រមព្រៀង​គ្នា​បញ្ឈប់​រាល់​សកម្មភាព​នាំ​ទៅដល់​អរិភាព និង​ធ្វើការ​ដើម្បី​កសាង​ទំនាក់ទំនង​ល្អ​ជា​អ្នកជិតខាង​នឹង​គ្នា។

អ្នកនាង Izzah Khairina បានសង្កត់ធ្ងន់ថា សមាជិកអាស៊ានត្រូវមានភាពសកម្មក្នុងការចូលរួមកិច្ចសន្ទនាជាមួយគ្នា ដើម្បីផ្តល់ការធានាបន្ថែមទៀត និងកសាងទំនុកចិត្ត ជាពិសេសក្នុងចំណោមមេដឹកនាំជំនាន់ថ្មី។

លើសពីសន្តិសុខ លោកស្រីបានកត់សម្គាល់ថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពអាចមានឥទ្ធិពលវិជ្ជមានលើសេដ្ឋកិច្ច ជាពិសេសលើពាណិជ្ជកម្មតាមព្រំដែនរវាងប្រទេសទាំងពីរថែមទៀតផង។

អ្នកវិភាគបានលើកឡើងថា៖ «ការបិទព្រំដែនដែលអូសបន្លាយពេលដ៏យូរ បានបង្ហាញពីសារៈសំខាន់នៃពាណិជ្ជកម្មនៅតាមផ្លូវគោកសម្រាប់តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដោយសារវាប៉ះពាល់ដល់ការនាំចេញ និងរំខានដល់សង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់រៀងៗខ្លួន»។

អ្នកនាង Izzah Khairina បានបន្តថា៖ «វាក៏បង្ហាញពីរបៀបដែលការលើកទឹកចិត្តផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចអាចត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ។ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកជាមួយកម្ពុជា និងកិច្ចព្រមព្រៀងរ៉ែសំខាន់ៗជាមួយប្រទេសថៃ ត្រូវបានគេសន្មត់ថា ប្រទេសទាំងពីរនឹងរក្សាសន្តិភាព»។

អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវរូបនេះបាននិយាយថា «នេះក៏ជាឧទាហរណ៍នៃការលំបាកកើនឡើងនៃការបំបែកពាណិជ្ជកម្ម និងភូមិសាស្ត្រនយោបាយនាពេលបច្ចុប្បន្ន និងសារៈសំខាន់នៃការធ្វើពិពិធកម្មដៃគូ ដើម្បីជៀសវាងការរំខានបន្ថែមទៀត»។

កម្ពុជា និងថៃបានឈ្លោះប្រកែកគ្នាលើព្រំដែនគ្មានកំណត់ ប្រវែង ៨១៧ គីឡូម៉ែត្រ អស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍ ហើយជម្លោះចុងក្រោយបានផ្ទុះឡើងជាជម្លោះប្រដាប់អាវុធទ្រង់ទ្រាយធំកាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា ដែលបណ្តាលឱ្យមនុស្សប្រហែល ៣០០.០០០ នាក់ត្រូវភៀសខ្លួននៅតាមព្រំដែនទាំងពីរ និងចំនួនអ្នកស្លាប់ដែលមិនត្រូវបានបង្ហាញតួលេខជាក់លាក់ពីភាគីទាំងពីរ៕